1. Nguyên nhân: có tới trên 3700 dị nguyên đã được xác định gây viêm da tiếp xúc dị ứng ở người. Trong đó, một số tác nhân thường gặp bao gồm:
-Hương liệu, chất bảo quản trong mỹ phẩm, P- phenylenediamine trong thuốc nhuộm tóc.
-Formaldehyde trong nhựa dán.
-Carbamix, thiramix, mercaptomix trong cao su,...
-Các sản phẩm từ than đá, thuốc bôi, hóa chất trừ sâu, nhựa cây, phấn hoa, quần áo,...
-Các kim loại như: đồng, thủy ngân, nickel, bạc, kẽm,...
2. Triệu chứng:
1.1 Tổn thương cơ bản: Có 3 thể viêm da tiếp xúc dị ứng:
-Cấp tính: đỏ da, phù nề, trên có các mụn nước, sẩn đỏ, trường họp phản ứng nặng có thể có bọng nước, vết trợt, xuất tiết, đóng vảy.
-Bán cấp: các mảng đỏ da nhẹ, vảy khô, nhỏ, có thể có các sẩn chắc màu đỏ nhỏ, tròn.
-Mạn tính: các mảng đỏ da, lichen hóa, bong vảy, kèm các sẩn chắc, đỉnh phẳng, nhỏ, các vết trợt, cào gãi, tăng sắc tố.
1.2 Triệu chứng cơ năng: ngứa nhiều, có thể có cảm giác nhức nhối và đau.
3. Chẩn đoán nguyên nhân:
Để phát hiện tác nhân gây bệnh, người ta thường dùng một số test da sau:
-Test áp: khi không biết dị nguyên nghi ngờ, áp các dị nguyên được pha chế sẵn lên vùng da lành, quan sát sau 48- 96h, nếu xuất hiện dấu hiệu dị ứng ở vị trí nào thì dị nguyên đó là nguyên nhân gây bệnh.
-Test kích thích: bôi các dị nguyên nghi ngờ ở mặt trong cẳng tay, ngày vài lần trong 7 ngày.
4. Điều trị
- Điều trị đầu tiên và quan trọng nhất là ngừng tiếp xúc với dị nguyên.
- Một số phương pháp điều trị: thuốc bôi corticoid, các thuốc ức chế calcineurin như pimecrolimus, tacrolimus, mụn nước lớn có thể cần chọc thoát dịch, đắp gạc tẩm dung dịch Burow hoặc Jarish khi tổn thương cấp tính, kháng histamin, corticoid toàn thân,...
- Lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ và giai đoạn của bệnh và cần có sự chỉ định của bác sĩ.
5. Cách chăm sóc:
- Thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm để chống nứt, khô da, hồi phục hàng rào bảo vệ da.
- Hạn chế dùng xà phòng, chất tẩy rửa.
- Tránh cào gãi, chà xát.
- Dùng găng tay thích hợp khi làm việc trong môi trường có dị nguyên nghi ngờ.
Hình ảnh viêm da tiếp xúc dị ứng-Internet
Bs Mai La Giang tổng hợp.